Inleiding
Tijdens een bezoek aan een belangrijke Cornish engine locatie bij Londen, kwam Jan Verbruggen er achter dat de Cornish stoommachine met de grootste diameter, namelijk de Cruquius machine, zich op korte afstand van zijn huis in Nederland bevond. Dat was het begin van een periode die zowel voor Jan als voor het Cruquius gemaal van grote betekenis is geworden. En die uiteindelijk heeft geresulteerd in de restauratie van de grote Cruquius machine.
Deze website is opgedragen aan Cornish engine en Cruquius specialist dr ir Jan A Verbruggen.
Deze onafhankelijke website van voormalige technische vrijwilligers van Gemaal De Cruquius geeft informatie over de technische en historische aspecten van het stoomgemaal. We willen ervoor zorgen dat kennis over dit prachtige monument voor iedereen beschikbaar is en dat deze informatie voor toekomstige stoomliefhebbers behouden blijft. We hopen dat zowel techneuten als alle andere stoomgeïnteresseerden plezier zullen beleven aan onze website.
De hoofdzaken op de website
Cruquius specialist, technisch tekenaar en computer animator Robert Gisolf heeft veel tijd en energie gestoken in research. Op basis hiervan heeft hij inmiddels de gehele Cruquius machine getekend. Dit heeft ook geresulteerd in enkele inmiddels befaamde 3D-animaties van de machinekamer en de grote machine.
Het Cruquius gemaal is een prachtig neo Gotisch gebouw. Aan het gebouw, de machine en de pompen van de Cruquius werd nooit iets veranderd of gemoderniseerd. Het gemaal staat er precies zoals het in 1846-1849 werd gebouwd. Ga eens rondkijken.
De Cruquius geeft een indruk van de Nederlandse strijd tegen het water. Zonder dijken en bemaling zou meer dan de helft van het huidige Nederland overstroomd worden, hier met elke vloed, daar alleen in het natte seizoen, elders altijd.
Het meest markant is de grote Cruquius machine, de stoommachine met de grootste cilinder ter wereld van bijna 3.5 meter doorsnede! De stoomcyclus van de Cruquius-machine komt vrijwel overeen met die van een gewone Cornwall-machine. De Cornwall-mijnpomp wordt gekenmerkt door een balans, die gelagerd is op een zware stenen muur. Onder het ene eind van de balans staat de verticale stoomcilinder, aan het andere eind hangt de pompstang. Robert Gisolf maakt een flashanimatie om de werking van de grote Cruquius machine te demonstreren.
De Cornwall stoom-pompmachine stamt af van de Newcomen machine via de machines van Watt. Een overzicht van de ontwikkeling van mijnpomp tot Haarlemmermeer machine.
De Cruquius machine heeft een bijzonder en ingenieus kleppenbesturingssysteem, het kloswerk. Het is een complex geheel van stangen en hendels. Het is interessant te zien hoe men er indertijd in geslaagd is hiermee de bediening van de Cruquius te ‘automatiseren’.
Dankzij de inzet en ondersteuning van velen werd de grote Cruquius machine gerestaureerd en weer in beweging gebracht. Onderzoek en activiteiten om dit mogelijk te maken startten in 1982. Sinds begin 2002 beweegt de grote Cruquius machine weer. Stoomaandrijving gebruiken was onmogelijk, dus werden verschillende andere aandrijftechnieken onderzocht. Uiteindelijk is gekozen voor moderne hydraulische techniek. Na ruim 20 jaar hard werken, werd de machine op 4 juni 2002 officieel in beweging gesteld door Zijne Koninklijke Hoogheid prins Willem Alexander.
Copyright
© 1999 Robert J H Gisolf
No part of this work may be reproduced in any form by any means without the express written permission from the authors.
Website first published December 28 1999